Windows 10'da Mavi Ekran Hatası (BSOD) Çözümleri

Windows 10 kullanıcıları arasında yaygın olan Mavi Ekran Hatası (BSOD - Blue Screen of Death), sistemde ciddi bir sorun olduğunda ortaya çıkar ve bilgisayarın otomatik olarak kapanmasına veya yeniden başlatılmasına neden olur. Bu durum, kullanıcıların çalışmasını kesintiye uğratabilir ve veri kaybına yol açabilir. Neyse ki, mavi ekran hatalarını çözmek için uygulanabilecek bazı yöntemler ve ipuçları bulunmaktadır. Bu rehberde, mavi ekran hatalarının nedenleri ve çözüm yolları adım adım ele alınmıştır.

1. Mavi Ekran Hatasının Yaygın Nedenleri

a. Sürücü Sorunları: Eksik, hatalı veya uyumsuz sürücüler, mavi ekran hatalarına neden olabilir. Özellikle ekran kartı veya ağ sürücülerinde yaşanan uyumsuzluklar, sistemin çökmesine sebep olabilir.

b. Donanım Sorunları: RAM, sabit disk veya anakart gibi donanımlarda meydana gelen arızalar, mavi ekran hatalarına yol açabilir. Bu donanımların hatalı çalışması, sistem kararlılığını doğrudan etkiler.

c. Yazılım Çakışmaları: Yüklenen bazı yazılımlar, sistemle uyumsuz olabilir ve mavi ekran hatasına sebep olabilir. Özellikle antivirüs yazılımları veya düşük kaliteli sistem araçları bu tür sorunlara yol açabilir.

d. Sistem Güncellemeleri: Hatalı veya eksik Windows güncellemeleri, BSOD hatalarına neden olabilir. Eski sürümlerle uyumsuzluk yaşayan bileşenler, sistem kararsızlığına sebebiyet verebilir.

e. Virüs ve Zararlı Yazılımlar: Zararlı yazılımlar veya virüsler, sistem dosyalarını etkileyebilir ve bu da mavi ekran hatalarına neden olabilir. Özellikle çekirdek düzeyinde çalışan kötü amaçlı yazılımlar, sistemi çökertir.

2. Mavi Ekran Hatasını Teşhis Etme Yöntemleri

a. Hata Kodunu Not Alın: Mavi ekran ortaya çıktığında, ekranda STOP kodu olarak bilinen bir hata kodu gösterilir. Bu kod, hatanın nedenini anlamaya ve çözüm bulmaya yardımcı olur. "CRITICAL_PROCESS_DIED", "IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL" veya "PAGE_FAULT_IN_NONPAGED_AREA" gibi hata kodlarını not alarak araştırabilirsiniz.

b. Windows Olay Görüntüleyicisi: Olay Görüntüleyicisi (Event Viewer), sistemde meydana gelen hatalar ve olaylar hakkında ayrıntılı bilgi sunar. Bu araç üzerinden mavi ekran hatasının nedenini ve detaylarını görebilirsiniz.

• Başlat Menüsüne gidin ve "Olay Görüntüleyicisi" yazarak bu aracı açın.
• Windows Günlükleri > Sistem yolunu izleyerek son hataları kontrol edin.

c. Windows Hata Ayıklama Aracı (WhoCrashed): WhoCrashed veya BlueScreenView gibi üçüncü taraf araçları, mavi ekran hatalarının nedenini tespit etmek için kullanılabilir. Bu araçlar, döküm dosyalarını analiz ederek size hangi sürücünün veya yazılımın bu hataya neden olduğunu gösterir.

3. Mavi Ekran Hatalarını Çözme Yöntemleri

a. Bilgisayarı Güvenli Modda Başlatın: Güvenli mod, sadece temel sürücü ve hizmetleri kullanarak Windows'u başlatır. Bu sayede uyumsuz bir sürücü veya yazılımın hataya neden olup olmadığını anlayabilirsiniz.

• Bilgisayarı başlatırken, açılış ekranında F8 veya Shift + F8 tuşuna basarak Güvenli Mod’a girmeyi deneyin.
• Güvenli Mod’a girdikten sonra, son yüklenen sürücüleri veya yazılımları kaldırarak hatayı çözmeyi deneyin.

b. Sürücüleri Güncelleyin: Eksik veya hatalı sürücüler, BSOD hatalarına neden olabilir. Bunun için:

• Aygıt Yöneticisini açarak tüm sürücülerin güncel olup olmadığını kontrol edin.
• Özellikle ekran kartı, ağ bağdaştırıcısı ve yonga seti sürücülerini güncelleyin.
• Üretici firmaların web sitelerinden en son sürücü sürümlerini indirin ve kurun.

c. Sistem Geri Yükleme Noktası: Eğer mavi ekran hatası, yeni bir yazılım veya sürücü yükledikten sonra oluştuysa, Sistem Geri Yükleme kullanarak bilgisayarınızı önceki bir duruma döndürebilirsiniz.

• Başlat menüsüne "Sistem Geri Yükleme" yazarak bu aracı başlatın.
• Bir geri yükleme noktası seçerek sisteminizi geri alın.

d. Bellek ve Sabit Disk Testleri Yapın: Mavi ekran hataları, RAM veya sabit disk arızalarından kaynaklanabilir.

• Windows Bellek Tanılama Aracı ile RAM'i test edin: Başlat > "Bellek Tanılama" yazarak bu aracı çalıştırabilirsiniz.
• CHKDSK komutunu kullanarak sabit diskte hataları kontrol edin. Bunun için komut istemcisine (cmd) chkdsk /f /r komutunu girin ve diskteki olası hataları tarayın.

e. Virüs ve Zararlı Yazılım Taraması Yapın: Virüsler, sistem dosyalarını etkileyerek BSOD hatalarına yol açabilir. Güncel bir antivirüs yazılımı kullanarak tam bir sistem taraması yapın. Ayrıca, Windows Defender kullanarak zararlı yazılımları tarayabilirsiniz.

f. BIOS Güncellemesi: Bazı mavi ekran hataları, BIOS sürümünün eski olmasından kaynaklanabilir. Anakartınızın üretici web sitesine giderek BIOS sürümünüzü kontrol edin ve gerekirse güncelleyin. BIOS güncellemesi yaparken dikkatli olun, çünkü yanlış bir güncelleme sisteminizin çalışmaz hale gelmesine neden olabilir.

g. Sistem Dosyası Denetleyicisi (SFC) Kullanarak Onarım Yapın: Sistem Dosyası Denetleyicisi (SFC), bozulmuş veya eksik sistem dosyalarını onararak mavi ekran hatalarını çözebilir.

• **Komut İstemi (cmd)**ni yönetici olarak çalıştırın.
• Aşağıdaki komutu girin ve çalıştırın:

  sfc /scannow

  Bu komut, bozuk dosyaları tarar ve onarır.

4. Mavi Ekran Hatalarını Önleme Yöntemleri

a. Windows ve Sürücüleri Güncel Tutun: Windows ve cihaz sürücülerini her zaman en güncel sürümlerle tutmak, olası uyumsuzlukları ve hataları önlemeye yardımcı olur. Otomatik güncellemeleri aktif tutarak en son sürümlerin kurulu olmasını sağlayın.

b. Donanım Uyumunu Kontrol Edin: Yeni bir donanım eklediğinizde, bu donanımın sisteminizle uyumlu olduğundan emin olun. Uyumsuz donanımlar, sistemin mavi ekran vermesine yol açabilir.

c. Güvenli ve Test Edilmiş Yazılımlar Kullanın: Bilmediğiniz veya güvenilir olmayan yazılımları yüklemekten kaçının. Bu tür yazılımlar, sistem kararsızlığına ve BSOD hatalarına neden olabilir. Sadece güvenilir kaynaklardan yazılım indirin.

d. Bilgisayarınızı Düzenli Temizleyin: Toz ve kir, bilgisayar bileşenlerinin aşırı ısınmasına neden olabilir. Aşırı ısınma, mavi ekran hatalarına yol açabilecek donanım sorunlarına neden olabilir. Bilgisayarınızı düzenli olarak temizlemek bu riski azaltabilir.

Sonuç:

Windows 10'da mavi ekran hataları oldukça sinir bozucu olabilir, ancak bu hataların çoğu, doğru teşhis ve çözüm yöntemleriyle giderilebilir. Sürücüleri güncel tutmak, donanım kontrollerini yapmak ve güvenli yazılım kullanmak bu tür hataları önlemeye yardımcı olacaktır. Eğer tüm bu yöntemler işe yaramıyorsa, uzman bir teknik servisten destek almanız gerekebilir.

Mavi ekran hatalarıyla karşılaştığınızda, bu rehberdeki adımları takip ederek sorunu çözebilir ve bilgisayarınızı tekrar stabil bir şekilde kullanabilirsiniz.