Linux'ta GRUB Önyükleme Sorunları ve Onarımı

GRUB (GRand Unified Bootloader), birçok Linux dağıtımı için kullanılan bir önyükleyici (boot loader) programıdır. GRUB, işletim sisteminizi başlatmadan önce kullanıcıya önyükleme seçenekleri sunar. Ancak, bazen GRUB bozulabilir veya kaybolabilir, bu da sistemin açılmamasına neden olabilir. Bu rehberde, Linux'ta yaygın GRUB önyükleme sorunlarını nasıl tespit edebileceğinizi ve bu sorunları nasıl onarabileceğinizi ele alacağız.

1. GRUB Önyükleme Sorunlarının Yaygın Nedenleri

GRUB önyükleyici ile ilgili sorunların birçok olası nedeni vardır. İşte GRUB sorunlarının yaygın nedenleri:

• Yanlış Güncelleme: Çekirdek veya GRUB ile ilgili yapılan yanlış bir güncelleme, önyükleme sırasında hatalara neden olabilir.
• Başka Bir İşletim Sistemi Kurulumu: Windows gibi başka bir işletim sisteminin kurulması, GRUB'un üzerine yazabilir ve Linux sistemine önyüklemeyi engelleyebilir.
• Hatalı Bölümleme: Disk bölümlerinin değiştirilmesi veya yanlışlıkla silinmesi, GRUB'un doğru bölümü bulamamasına neden olabilir.
• Disk Bozulması: Dosya sisteminde oluşan hatalar, GRUB’un gerekli dosyalara erişimini engelleyebilir.

2. GRUB Kurtarma Modu Kullanarak Önyükleme Sorunlarını Onarma

GRUB önyükleme sırasında sorun yaşıyorsanız, GRUB kurtarma modu kullanarak sistemi onarmayı deneyebilirsiniz.

a. GRUB Kurtarma Konsoluna Giriş

GRUB önyükleme ekranında bir hata mesajı veya "grub rescue>" istemi görüyorsanız, GRUB’un kurtarma konsoluna girmiş olursunuz. Bu konsolu kullanarak bozuk önyükleyiciyi onarabilirsiniz.

Çözüm:

• Mevcut Bölümleri Bulma: GRUB konsolundayken "ls" komutunu kullanarak mevcut disk bölümlerini listeleyin. Bu, GRUB’un Linux kök dosya sistemini bulması için gereklidir.
• Linux Bölümünü Belirleyin: "ls (hd0,1)/" gibi komutları kullanarak Linux dosya sistemine erişip erişmediğinizi kontrol edin. Hangi bölümün doğru olduğunu tespit edene kadar farklı bölümleri kontrol edebilirsiniz.
• Önyükleme Yolu Ayarlama: Doğru bölümü bulduktan sonra, GRUB’un kök dosya sistemini ve önyükleme dosyalarını tanıması için aşağıdaki komutları girin:

  
  set root=(hd0,1)
  set prefix=(hd0,1)/boot/grub
  insmod normal
  normal
          

  Bu komutlar, GRUB’un normal moda geçmesini sağlar.

b. GRUB'u Tekrar Yükleme

Eğer GRUB bozulmuşsa veya başka bir işletim sistemi tarafından üzerine yazılmışsa, GRUB'u tekrar yüklemek gerekebilir. Bunun için bir canlı Linux USB veya DVD'si kullanarak sistemi başlatmanız gerekecek.

Çözüm:

• Canlı Linux USB ile Önyükleme: Öncelikle bir canlı Linux USB veya DVD’si ile bilgisayarınızı başlatın. Bu, Linux sistemine erişebilmeniz için gereklidir.
• Diskleri Mount Edin: Terminali açarak Linux kök dosya sistemini mount edin. Örneğin:

  
  sudo mount /dev/sda1 /mnt
          

  Burada /dev/sda1, kök dosya sisteminizin bulunduğu bölümdür.
• GRUB'u Yeniden Yükleyin: Ardından, GRUB'u tekrar yüklemek için aşağıdaki komutları kullanın:

  
  sudo grub-install --boot-directory=/mnt/boot /dev/sda
          

  Bu komut, GRUB’un yeniden yüklenmesini ve önyükleyici dosyalarının disk üzerine yazılmasını sağlar.
• GRUB Yapılandırmasını Güncelleyin: Son olarak, GRUB yapılandırmasını güncellemek için:

  
  sudo chroot /mnt
  update-grub
          

  Bu işlem, GRUB menüsünün güncel olmasını ve tüm çekirdek sürümlerini tanımasını sağlar.

3. GRUB Konfigürasyon Dosyalarını Düzenleme

GRUB ile ilgili sorunların kaynağı bazen grub.cfg veya /etc/default/grub dosyalarındaki hatalı ayarlar olabilir. Bu dosyaları düzenlemek, önyükleme sorunlarını çözebilir.

a. /etc/default/grub Dosyasını Düzenleme

GRUB’un varsayılan ayarlarını düzenlemek için /etc/default/grub dosyasını kullanabilirsiniz. Bu dosyada yapılan değişiklikler, GRUB’un çalışma şeklini etkiler.

Çözüm:

• Dosyayı Düzenleyin: Terminali açın ve şu komutla dosyayı düzenleyin:

  
  sudo nano /etc/default/grub
          

• Gerekli Değişiklikleri Yapın: Sorun yaratan ayarları düzeltebilir veya GRUB_TIMEOUT ve GRUB_CMDLINE_LINUX_DEFAULT gibi önyükleme seçeneklerini değiştirebilirsiniz.
• GRUB'u Güncelleyin: Değişiklikleri yaptıktan sonra GRUB yapılandırmasını güncellemek için:

  
  sudo update-grub
          

b. GRUB Menü Girişlerini Düzenleme

Eğer GRUB menüsünde görünmeyen bir işletim sistemi veya hatalı bir giriş varsa, bu durumda grub.cfg dosyasını manuel olarak düzenlemeniz gerekebilir.

Çözüm:

• grub.cfg Dosyasını Kontrol Edin: /boot/grub/grub.cfg dosyasını açarak mevcut girişleri kontrol edin ve hatalı bir satır olup olmadığını gözden geçirin.
• Manuel Düzenleme: Bu dosyada doğrudan düzenleme yapmak riskli olabilir, bu nedenle gerekirse uzman bir kullanıcının yardımı alın.

4. GRUB Kurtarma ve Onarım Araçları

GRUB önyükleyici ile ilgili sorunları çözmek için bazı özel araçlar da kullanabilirsiniz. Bu araçlar, GRUB’un otomatik olarak onarılmasına yardımcı olabilir.

a. Boot-Repair Aracı Kullanımı

Boot-Repair, GRUB önyükleyici ile ilgili sorunları çözmek için kullanabileceğiniz popüler bir araçtır.

Çözüm:

• Boot-Repair’i Kurun: Canlı bir Linux sistemiyle önyükleme yaptıktan sonra terminale şu komutları girerek Boot-Repair’i kurabilirsiniz:

  
  sudo add-apt-repository ppa:yannubuntu/boot-repair
  sudo apt update
  sudo apt install -y boot-repair
          

• Boot-Repair’i Çalıştırın: Boot-Repair’i başlatın ve "Recommended Repair" seçeneğini seçerek GRUB’u otomatik olarak onarın.

5. Genel Öneriler ve İpuçları

• Yedek Alın: GRUB veya disk bölümleriyle ilgili herhangi bir işlem yapmadan önce önemli verilerinizi yedeklediğinizden emin olun.
• Canlı USB Bulundurun: Önyükleme sorunlarını çözmek için her zaman elinizin altında bir canlı Linux USB’si bulundurun.
• Disk ve Bölüm Adlarını Bilin: GRUB’u onarırken doğru bölüm ve disk adlarını kullanmak önemlidir. Yanlış bölümde işlem yapmak veri kaybına neden olabilir.

Sonuç

Linux’ta GRUB önyükleme sorunları, sistemin açılmamasına ve kullanılamaz hale gelmesine neden olabilir. Ancak, bu rehberde sunulan yöntemlerle GRUB önyükleyicisini onarabilir ve sisteminizi yeniden erişilebilir hale getirebilirsiniz. GRUB kurtarma modu, canlı Linux kullanımı, konfigürasyon dosyalarının düzenlenmesi ve Boot-Repair gibi araçlar, bu sorunları çözmek için etkili yöntemlerdir. Düzenli yedekleme ve doğru adımları takip ederek, GRUB önyükleme sorunlarının üstesinden gelebilirsiniz.