Kullanıcının “Beğendiğini” Kodla Tahmin Etmek

Bir kullanıcı bir içeriği beğendiğinde her zaman “beğen” butonuna basmaz. Aslında çoğu zaman basmaz. Ve asıl mesele de budur: Gösterilmeyen bir beğeniyi, sadece davranış izlerinden analiz edebilir misin?

Bu yazıda, “like” butonuna ihtiyaç duymadan bir kullanıcının bir içeriği beğenip beğenmediğini nasıl anlayabileceğini; hem kullanıcı deneyimi verilerinden, hem mikrosinyallerden, hem de görünmeyen etkileşimlerden nasıl ipuçları çıkarabileceğini detaylı şekilde açıklıyoruz. Ve evet, bu yöntemler klasik analitik mantığın çok dışında. Kodlarla sezgi üretmek gibi.

1. Beğeni = Sürüklenmiş Zaman + Gecikmeli Scroll

Kullanıcı bir yazıyı okurken, beğendiğinde scroll davranışı değişir. Beğenmediği içerikte ya hızlıca geçer, ya da aniden çıkar. Ama beğendiği içerikte iki şey olur:

• Scroll yavaşlar ve gecikmeli tetiklenir
• Sayfa içinde yukarı geri dönme davranışı görülür

Bunu ölçmek için aşağıdaki kod örneğini kullan:

let lastScrollTop = 0;
let scrollDelay = 0;

window.addEventListener('scroll', () => {
  let current = window.scrollY;
  if (current < lastScrollTop) {
    scrollDelay += 1;
  }
  lastScrollTop = current;
});

setInterval(() => {
  if(scrollDelay >= 3){
    console.log("Bu kullanıcı içeriği yüksek ihtimalle beğendi.");
  }
  scrollDelay = 0;
}, 5000);

Bu analiz, kullanıcının yukarı doğru kaydırma davranışını izleyerek içerik ilgisini anlamaya çalışır. Yukarı scroll sayısı arttıkça, beğeni ihtimali de artar. Çünkü insanlar beğendiği şeyi tekrar okumak ister.

2. Mouse Hareketinde “Bekleyiş” Analizi

Kullanıcının bir içeriği okurken mouse’unu belli bir bölgede sabitlemesi, farkında olmadan o bölgeye dikkat verdiğini gösterir. Özellikle imleç bir metin üstünde sabit duruyorsa, bu çok kuvvetli bir beğeni göstergesidir.

let mouseTimer;
let focused = false;

document.addEventListener('mousemove', (e) => {
  clearTimeout(mouseTimer);
  mouseTimer = setTimeout(() => {
    if(!focused){
      console.log("Kullanıcı içeriğe dikkat kesildi.");
      focused = true;
    }
  }, 3000);
});

İmlecin sabit kalması, beyin odaklanmasının fiziksel izdüşümüdür. İnsan beğendiği şeyi incelerken doğal olarak hareket etmez. Bu da senin beğeni sinyalini analiz etmen için altın değerindedir.

3. Sessizlik Analizi: Girişten Sonra Gelen Tam Durgunluk

Kullanıcı bir içeriğe geldiğinde hiçbir hareket yapmadan 4-8 saniye arası bekliyorsa bu sıkılma değil, yoğun ilgi olabilir. Bu bekleme, içeriği sindirme süresidir.

Özellikle içerik ilk yüklendikten sonra aşağıya kayma olmadan birkaç saniye sessizlik varsa, bu bir anlam çözme anı olabilir. İşte burada otomatik olarak “kullanıcı içeriği düşündü” sinyali çıkarabilirsin.

let firstAction = false;

setTimeout(() => {
  if(!firstAction){
    console.log("Kullanıcı düşündü, bu içerik beğenilmiş olabilir.");
  }
}, 6000);

window.addEventListener('scroll', () => {
  firstAction = true;
});

Dikkat: Bu analiz, içeriğin ilk saniyelerinde gerçekleşen hiçbir şey yapmama haline odaklanır. Çünkü bazen hiçbir şey yapmamak, her şeyi anlatır.

4. Görünmez Alanlarda Scroll Yavaşlaması

Sayfada gözle görülmeyen, ama kodda var olan bazı içerikler varsa, kullanıcının scroll yavaşlatması bu alanlara ilgiyi gösterir. Örneğin:

div style="opacity:0; height:200px;" İpucu: Bu alan bir deneydir /div

Burada kullanıcının sayfa kaydırmasını yavaşlattığını ölçersen, görünmeyen alanda bile etkileşim yaşandığını çıkarabilirsin. Bu davranış, sadece ilgiyi değil, sezgisel bir beğeni durumunu da içerir.

5. Devamı Okunmayan İçeriklerde Son Satıra Ziyaret

Bir kullanıcı yazının sonunu görmek için scroll ediyorsa, ama sonra geri dönüyorsa bu önemli bir şeydir: İçeriğin bütününe değer veriyor demektir. Çünkü insanlar sadece “sonuca” bakmak için değil, “yazının tamamını kıyaslamak için” sona iner.

Bu, içerik ilgisinin en yüksek sinyalidir. Bunu şu şekilde ölçebilirsin:

window.addEventListener('scroll', () => {
  if ((window.innerHeight + window.scrollY) >= document.body.offsetHeight - 10) {
    console.log("Kullanıcı sona kadar indi. Beğeni olasılığı yüksek.");
  }
});

6. Beğeni Butonuna Gerek Yok, Zihinsel Onay Yetiyor

Beğenmek, sadece bir butona basmak değildir. Asıl beğeni, davranışla ortaya çıkar. Yukarıdaki tüm örnekler, beğeni butonu kullanılmadan bir kullanıcının sayfada neleri “sevdiğini” tahmin etmek için yazılmıştır.

Bu bilgilerle artık şu cümleyi rahatça söyleyebilirsin:

“Kullanıcı belki bir şey demedi, ama zihni bu içeriğe dokundu.”

Ve bu dokunuşlar, hem içerik kalitesini hem de SEO performansını etkileyen mikro davranışlar zinciridir. Analiz edebilen için bir beğeni, sadece bir tıklama değil; bir yavaşlama, bir durma, bir sessizliktir.

O yüzden beğeni butonuna değil, sessizliğin ne söylediğine bak. Kodlarınla hisset.