Otomatik Düşünen Web Siteleri, Ziyaretçiye Göre Kendini Yenileyen Sayfalar
Bir web sitesine girdin. Gördüğün başlık sana tanıdık geldi. Alt metin, ilgini çekecek şekilde düzenlenmişti. Butonlar tam olarak bakmayı planladığın yere yerleştirilmişti. Senin hiç fark etmediğin bir hızla sayfa sana göre yeniden yazılmıştı.
Bu bir tesadüf değildi. Artık bazı web siteleri yalnızca ziyaretçiye hizmet etmiyor. Ziyaretçiyi anlamaya, hatta öngörmeye çalışıyor. Ve daha da ileri giderek kendi yapısını değiştirebiliyor. Bunlar sıradan sayfalar değil. Bunlar düşünen sistemler.
İçeriği Otomatik Şekillendiren Algoritmalar
Bugünün gelişmiş yapay zekâ destekli web framework'leri, ziyaretçinin cihaz bilgisi, konumu, saat dilimi, geçmiş gezinme davranışları, ekran çözünürlüğü hatta mikro düzeyde mouse hareketleriyle birlikte karar veriyor.
Ve karar şuna dönüşüyor: "Bu kişi için bu sayfa böyle görünmeli."
Bu kararlar sadece A/B testi değil. Dinamik olarak her kullanıcı için ayrı versiyonlar oluşturan yapılar. Sayfanın kendisi her gelen ziyaretçide yeniden doğuyor. Ve her seferinde daha zeki hale geliyor.
Tablo: Kendini Yenileyen Sayfaların Karar Katmanları
| Algılanan Bilgi | Yorumlanan Davranış | Sayfa Tepkisi |
|---|---|---|
| Mouse hareket hızı | İlgilenme düzeyi | Buton pozisyonu değişimi |
| Scroll uzunluğu | İçeriğe sabır seviyesi | Paragraf yapısı yeniden düzenleme |
| Giriş zamanı (gece/gündüz) | Zihinsel odak biçimi | Tema rengi, içerik sıralaması |
| Mobil cihaz açısı | Kullanıcı rahatlığı | Minimal arayüze geçiş |
Sayfa Seni Gözlüyor, Ama Sorgulamıyor
Bu sistemlerde sayfa artık statik değildir. Sayfa daima gözetimdedir. Hangi kelimeyi ne kadar sürede okuduğunu, hangi görsele kaç saniye baktığını ölçer. Ama asla sana sorulmaz. Çünkü asıl amaç, sana sormadan senden daha iyi karar vermek.
Böylece bir gün aynı siteye başka biri girer ve tamamen farklı bir içerik görür. Başlıklar, ürünler, görseller, hatta renkler değişmiştir. Sayfa, onun zihnine göre yeniden yazılmıştır.
Hiç Açıklanmamış Prototipler
- Bir alışveriş platformu, kullanıcıların göz izini takip eden sistemle, fiyatları saniyeler içinde ziyaretçinin “ödeme istekliliğine” göre yeniden hesapladı.
- Bir devlet portalı, gece 02:00 ile 04:00 arasında giren ziyaretçilere daha sade, rahatlatıcı içerik sunarak bireylerin ekran karşısındaki duygusal durumuna göre format değiştirdi.
- Bir haber sitesi, kullanıcılar hangi siyasi eğilimli içeriğe daha çok tıklarsa, tüm site yapısını o görüş doğrultusunda dinamik olarak güncelledi.
Düşünen Sayfa mı, Düşündüren Tuzak mı?
Sorulması gereken esas soru: Sayfa gerçekten senin için mi değişiyor, yoksa seni değiştirmek için mi değişiyor?
Çünkü her yeniden yazılmış cümle, seni biraz daha kendine göre şekillendiriyor olabilir. Her bakışın, sayfanın ne olması gerektiğine dair yeni bir işaret veriyor. Ve sistem artık yalnızca seni izlemiyor, seni yazıyor.
Gerçek Ziyaretçi Sen misin?
Sayfa kendini sana göre yazıyor. Ama sen, sayfanın seni nasıl tanımladığına göre davranmaya başlıyorsan… artık kararlar senin değil. Ve belki de sen, ziyaretçi değil, sayfanın kurguladığı bir kullanıcı personası hâline gelmişsindir.
Web sayfaları sadece içerik sunmuyor. Artık onlar içerik oluşturuyor. Ve bu içerik her ziyaretçide bir hayalet gibi değişiyor. Aynı sayfa, iki farklı kişide iki farklı evren gibi açılıyor.
O zaman son soru şudur: Eğer bir sayfa seni her seferinde farklı algılıyorsa, sen gerçekten kim olduğunu nasıl bileceksin?