Neden Kimse Kullanmadý? Mükemmel Ama Görünmeyen Yazýlýmlarýn Laneti
Ýnternetin derinliklerinde kaybolmuþ milyonlarca yazýlým var. Kimileri mükemmel, kimileri devrimsel… Ama ortak noktalarý þu: Hiç kimse kullanmadý.
Sorun yazýlýmda deðil, hatta çoðu öyle iyi yazýlmýþ ki þu an bile incelense ders kitabý olur. Ama bu sistemler sessizliðe gömüldü. Peki neden?
Bu yazýda, sadece yüzeye deðil, görünmeyen katmanlara ineceðiz. Baþarýsýz olmayan ama hiç görünmeyen yazýlýmlarýn arkasýndaki þaþýrtýcý sýrlarý açýyoruz.
1. Ürün Harikaydý, Ama Hiç Anlatýlmadý
Ýlk günah: anlatamamak. Mükemmel algoritmalar, mükemmel arayüzler… ama kimseye “ne iþe yaradýðýný” doðru düzgün anlatamamak.
Bir yazýlýmýn varlýðý, kod satýrlarýyla deðil, kelimelerle dünyaya açýlýr. Ama geliþtiricilerin çoðu, açýklamayý gereksiz bulur. Onlara göre yazýlým kendini anlatýr. Hayýr anlatmaz.
Bir yazýlýmýn 5 saniyede anlaþýlamýyorsa, onu kimse keþfetmez. Çünkü kullanýcýlar yazýlým deðil, çözümleri arar. Sorunu çözdüðünü görmedikleri þeyin mükemmelliði umurlarýnda deðildir.
2. Doðru Zamanlama Yanlýþ Kullanýcý
Yazýlým doðrudur ama hedef kullanýcý yanlýþtýr. Mesela:
- Veri bilimi kütüphanesi yaparsýn ama onu frontend geliþtiricilere anlatýrsýn.
- Profesyonel video iþleme motoru çýkarýrsýn ama TikTok kullanýcýlarý için sunarsýn.
- Karmaþýk AI sistemini öðretmenlere satmaya çalýþýrsýn. Sonuç? Sessizlik.
Çünkü hedef kitle teknik olarak anlamasa da his olarak bað kurmak ister. Ve çoðu zaman yazýlým ne kadar iyi olursa olsun, yanlýþ insanlara ulaþtýðýnda boþluða düþer.
3. Pazarlama Dediðin Þey “Koddan Önemlidir”
Bu cümle acýtabilir: Mükemmel pazarlama, kötü yazýlýmlarý uçurur. Ama mükemmel yazýlým, kötü pazarlamayla yok olur.
Birçok geliþtirici, “Ben ürünü yapayým, zaten duyulursa kullanýlýr” yanýlgýsýna düþer. Oysa internet çöplüðü, bu tür sessiz mükemmelliklerle dolu.
Bir yazýlýmýn 2020’de patlamasý için gereken þey %80 pazarlama, %20 fonksiyondu. Ve bu oran hâlâ deðiþmedi.
4. Ýsim Korkunçtu
Evet, sadece isim. Ýnanmazsýn ama bazý yazýlýmlar, sadece telaffuz edilemediði için baþarýsýz oldu. Ýþte birkaç örnek:
| Yazýlým Ýsmi | Gerçekten Ne Yapar? | Neden Kullanýlmadý? |
|---|---|---|
| QLfScrptX | PDF’den otomatik veri çekimi | Kimse nasýl okunduðunu bilmiyordu |
| DoYaThng | Karma görev planlayýcý | Markalaþma kabusu yaþattý |
| X-Net-Config-9000 | LAN üzerinden cihaz ayarlayýcý | Adý, 90’lardan kalma bir virüs gibi görünüyordu |
Mükemmel ürün, kötü isimle mezara gider. Ýsim hafýzaya girmezse yazýlým sisteme giremez.
5. Arayüz Simülasyon Deðildi, Zeka Gerektiriyordu
Ýnsanlar zeki olabilir ama arayüzden zeka istemez. Arayüz, sezgisel olmak zorundadýr.
Birçok mükemmel yazýlýmýn içinde öyle menüler, öyle ikonlar vardý ki... NASA’da çalýþmýyorsan anlaman mümkün deðildi. Geliþtirici kendi içinde mantýk kurmuþtu ama dýþarýdan bakýnca uzay mekiði kokpiti gibiydi.
Karmaþýk olan deðil, karmaþýk görünmeyen kazanýr.
6. Açýk Kaynak Ama Kapalý Ruh
Bazý yazýlýmlar açýk kaynaklýdýr ama kimin yazdýðý, neden yazdýðý, nasýl kurulduðu belli deðildir.
Dokümantasyon yoktur, “örnek kullaným” yoktur, topluluk yoktur. Yani aslýnda yazýlým yalnýzdýr. Ve yalnýz yazýlým, kaybolmaya mahkûmdur.
Bir yazýlýmýn yaþamasý için insanlar onu sahiplenmeli. Ama kimin sahip çýkacaðýný bile bilemediðin bir sistemin geleceði yoktur.
7. Öyle Bir Sorun Yoktu
Bazý yazýlýmlar, çözülmeye ihtiyaç duyulmayan problemler içindi. Evet çok zekiceydi. Evet çok hýzlýydý. Evet çalýþýyordu. Ama kimsenin öyle bir problemi yoktu. Bu kadar basit.
Bir örnek:
- Sanal belge imzalama sistemi geliþtirildi. Her þey mükemmeldi.
- Ancak kullanýcýlar belgeyi zaten JPEG yapýp WhatsApp’tan gönderiyordu.
- Sistem mükemmeldi, ama alýþkanlýk daha hýzlýydý.
Gizli Bir Tespit: Kullanýcýsýz Mükemmellik, Mezar Taþýdýr
Mükemmel ama kullanýlmayan yazýlýmlar, yazýlým dünyasýnýn hayalet þehirleridir. Her þey var: yol, ev, ýþýk… ama insan yok.
Bu yazýlýmlar çoðu zaman ders niteliðindedir. Ama dersin özeti þudur:
Kullanýcýyý duymayan, kullanýcýyý göremez.
Ve Gerçek En Karanlýk Yerden Çýkar
Bu yazýlýmlarýn çoðu GitHub’ýn tozlu köþelerinde, archive.org’un derinliklerinde yaþýyor. Adlarýný kimse bilmiyor. Ama onlar, “iyi olmak yetmezmiþ” gerçeðinin canlý ispatlarýdýr.
Son söz þu:
Eðer bir gün mükemmel bir yazýlým geliþtirirsen, önce þunu düþün:
Bu yazýlým yalnýz mý kalacak, yoksa insanlar ona gerçekten dokunacak mý?